26 лістапада - 95 гадоў з дня нараджэння Уладзіміра Караткевіча, пісьменніка, перакладчыка, крытыка, лаўрэата Дзяржаўнай прэміі Беларусі імя Я. Коласа, Літаратурнай прэміі імя І. Мележа 

Нарадзіўся 26 лістапада 1930 года ў Оршы ў сям’ і рускамоўнага чыноўніка, дзе духоўная атмасфера спрыяла развіццю будучага пісьменніка. Пасля вайны вучыўся на філалагічным факультэце Кіеўскага дзяржаўнага універсітэта (1949–1954). У 1954–1956 гг. ён быў настаўнікам у сельскай школе каля Кіева, з 1956 па 1958 гг. настаўнічаў у Оршы. У 1958–1960 гг. вучыўся на Вышэйшых літаратурных, а ў 1960–1962 гг. – сцэнарных курсах у Маскве. У 1955 г. у сёмым нумары часопіса «Полымя» з'явіўся верш «Машэка», а ў кнізе «Янка Купала. Зборнік матэрыялаў аб жыцці і дзейнасці паэта» змешчаны нарыс «Вязынка». У беларускіх перыядычных выданнях пачалі друкавацца яго вершы, якія заўважыла і высока ацаніла крытыка. У красавіку 1957 г. яго прынялі ў Саюз пісьменнікаў БССР, што значна актывізавала творчую дзейнасць. Паэтычныя зборнікі «Матчына душа» (1958) і «Вячэрнія ветразі» (1960) – першыя кнігі У. Караткевіча.
Багатая і разнастайная паэзія У. Караткевіча прасякнута любоўю да роднай зямлі і народа. У вершах ён імкнуўся аднавіць гераічныя і трагічныя старонкі гісторыі свайго народа, запісаць старыя паданні, пераліць на свае аркушы «казку мудрую, простую песню, кветку матчынай чыстай душы». Гістарычны аспект у творчасці У. Караткевіча з'яўляецца надзвычай істотным. Паэт імкнуўся зразумець месца свайго народа сярод іншых народаў свету. Моц і бяссмерце яго бачыў у дзейнасці Скарыны, Каліноўскага, Багдановіча і іншых гістарычных асоб. У 1969 г. выйшаў арыгінальны зборнік паэзіі «Мая Іліяда». Паэзія ўвесь час суправаджала талент Уладзіміра Сямёнавіча, жыла ў ім нават тады, калі ён пісаў далёкія ад яе празаічныя творы. Сабраныя разам неапублікаваныя вершы паэта склаліся ў яго пасмяротны зборнік «Быў. Ёсць. Буду» (1986) – паэтычны запавет наступным пакаленням, створаны трапяткой рукой майстра, поўны мудрых высноў жыцця.
Шырокае прызнанне як на Беларусі, так і далёка за яе межамі прынесла У. Караткевічу яго проза. У Маскве быў задуманы першы раман «Леаніды не вернуцца на Зямлю»(«Нельга забыць», надрукаваны ў 1962 г. у часопісе «Полымя»; літаратурная прэмія імя I. Мележа 1983 г.), які мае выразныя прыкметы сацыяльна-філасофскай, інтэлектуальнай і сацыяльна-псіхалагічнай прозы. Менавіта ў ім вуснамі галоўнага героя пісьменнік выказаў сваю творчую праграму: «...Мы напішам першую сапраўдную гісторыю беларускага мастацтва. Гэта цяжка. Нам давядзецца аб'ездзіць разам усю Беларусь, адшукваць тое, што забыта, вывучаць, біць у набат, калі штосьці занядбалі або бураць. Гэта будзе сумленная гісторыя. Яна не будзе забываць ні добрага, ні дрэннага... Ты прыкладзеш да гэтай кнігі веды, а я так выкладу яе, каб яна чыталася запоем, як легенда...». Выкананню гэтай праграмы ён і прысвяціў усё сваё жыццё.
У першы празаічны зборнік У. Караткевіча «Блакіт і золата дня» (1961) увайшлі гістарычныя аповесці «Сівая легенда» (паводле якой ён стварыў лібрэта да оперы Дз. Смольскага) і «Цыганскі кароль», якія засведчылі, што пісьменнік не проста выдатна ведае мінулае свайго народа, але і ўмее яго ўзнаўляць, «рэстаўрыраваць» у яркіх мастацкіх вобразах. Праграмным творам, пабудаваным на матэрыяле паўстання 1863 г., стаў раман «Каласы пад сярпом тваім» (1965), са старонак якога паўстае Беларусь 60-х гадоў XIX ст., разрэз тагачаснага грамадства знізу даверху. Аповесць «Зброя» (1964; надрукавана ў 1981 г.) сам аўтар лічыў не працягам рамана, а яго адгалінаваннем. Задачы, пастаўленыя мастаком у «Каласах...», часткова знайшлі вырашэнне ў драме «Кастусь Каліноўскі» (1963), дзе паказана само паўстанне. Сярод твораў гістарычнага плана вылучаецца раман і «Хрыстос прызямліўся ў Гародні» (1966; аднайменны кінафільм, 1967) – шырокае палатно, «народная драма» з жыцця сярэдневяковай Беларусі, твор глыбока філасофскі. Да рамана тыпалагічна блізкая легенда «Ладдзя Роспачы» (1964; экранізавана ў 1968 г.) – твор своеасаблівы і арыгінальны, у якім услаўляецца асоба, вызваленая ад пут сярэднявечча.
У. Караткевіч карпатліва вывучаў гісторыю беларускага народа, знаёміўся з яго сучасным жыццём, імкнуўся пабачыць усё новыя і новыя мясціны. Амаль кожнае з падарожжаў (Далёкі Усход, Сярэдняя Азія, Урал, Грузія, Прыбалтыка, Польшча, Чэхаславакія і іншыя краіны) было пакладзена ў аснову літаратурнага твора. Так, пасля паездкі на Далёкі Усход, з'явілася аповесць «Чазенія»; палескія ўражанні сталі асновай для шэрага апавяданняў; жыццё ў Кіеве – для аўтабіяграфічнай аповесці «Лісце каштанаў» (увайшла ў зборнік «Вока тайфуна» (1974). Але часцей за ўсё шляхі вандраванняў вялі пісьменніка па беларускіх гарадах і вёсках, туды, дзе можна пачуць трапнае слова, яшчэ не чутую шырокім колам людзей песню... Знаёмства з запіснымі кніжкамі У. Караткевіча «У дарозе і дома» (надрукаваны ў трох першых нумарах «Полымя» за 1989 г.) дазваляе лепш зразумець, чаму з'явіліся «Казкі Янтарнай краіны», «Краіна Цыганія», «Мсціслаў», «Зямля пад белымі крыламі» (1977) – «візітная картка Беларусі».
3 пастаяннай і асаблівай прыхільнасцю У. Караткевіч адносіўся да жанру гістарычнага дэтэктыва. Сведчаннем творчых пошукаў пісьменніка, якія дазваляюць яму, з аднаго боку, пазбегнуць гатовых штампаў і, з другога, пісаць гісторыю Беларусі, з'яўляюцца такія гістарычна-прыгодніцкія творы, як аповесць «Дзікае паляванне караля Стаха» (1964; аднайменны кінафільм, 1974 г.) і раман «Чорны замак Альшанскі» (1979–1980; Дзяржаўная прэмія Беларусі імя Я. Коласа 1984; аднайменны кінафільм, 1984). Створаныя ў адпаведнасці з правіламі рамантычна-прыгодніцкай літаратуры, яны сталі адкрыццём у сучаснай беларускай літаратуры, у першую чаргу, яе дэтэктыўна-прыгодніцкім кірунку.
У 70-я гады да У. Караткевіча прыйшла слава драматурга. У 1974 г. на сцэне Беларускага тэатра імя Я. Коласа з поспехам была пастаўлена п'еса «Званы Віцебска» (рэж. В. Мазынскі), у якой аўтар звярнуўся да падзей Віцебскага паўстання 1623 г. У 1978 г. адбылася прэм'ера п'есы «Кастусь Каліноўскі». Да 100-годдзя з дня нараджэння Я. Купалы была прымеркавана п'еса «Калыска чатырох чараўніц» (1981; пастаўлена ў 1982 г. ТЮГам). Падзеям Крычаўскага паўстання 1743–1744 гг. драматург прысвяціў трагедыю «Маці ўрагану» (1982; упершыню пастаўлена ў 1988 г. мінскім аматарскім тэатрам «Золак», рэж. Галіна Прыма; у 1990 г. п'еса экранізавана).
Вялікай стратай для беларускай літаратуры стала заўчасная смерць творцы 23 ліпеня 1984 г. «Беларусь даўно чакала такога пісьменніка. I радасна, што ён прыйшоў. I горка, балюча, што ён не змог, не паспеў разгарнуцца яшчэ больш глыбока і шчодра», – адзначыў Я. Брыль у сваім эсэ «Наш Караткевіч».
Прыкметны след пакінуў У. Караткевіч у публіцыстыцы і літаратурнай крытыцы. Ён аўтар шматлікіх нарысаў і эсэ. У яго творчай спадчыне захаваліся малюнкі і ілюстрацыі да ўласных твораў. На працягу ўсяго творчага шляху звяртаўся ён і да мастацкага перакладу. Аўтар сцэнарыяў дакументальных і мастацкіх фільмаў. Творы пісьменніка перакладзены на шматлікія мовы народаў свету. Сведчаннем грамадскага прызнання У. Караткевіча стала ўзнагароджанне яго ў 1980 г. ордэнам Дружбы народаў. Яго імем названы Фонд дапамогі маладым пісьменнікам, прэмія выдавецтва «Мастацкая літаратура». У Оршы і Віцебску У. Караткевічу пастаўлены помнікі.